Evi Dönüşen Vatandaş Memleketine Gidiyor !
Kentsel dönüşümde, belediyelere evlerini teslim eden riskli yapı sahipleri kira yardımı alarak memleketine gitmeyi tercih ediyor. Devlet tarafından kira yardımı yapılan bölgelerde ise kira fiyatları artıyor.
Yenilenecek bina sayısı: 6,5 milyon
Süren inşaat sayısı: 5 bin konut
Tespit edilen riskli konut sayısı: 7 bin 125
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri, mülkiyet sahipleri ve özel sektör katılımcıları ile birlikte uygulanmaya başlanan kentsel dönüşüm, Türkiye’nin dört bir yanına dalga dalga yayılmaya devam ediyor. Öncelikli olarak can güvenliğinin sağlanmaya çalışıldığı Kentsel Dönüşüm hareketine, vatandaşlardan beklenen destek gelmeye başladı. İstanbul Esenler’de “Yerinde dönüşüm” olarak başlatılan dönüşüm projesine 1257 arsa sahibi “evet” dedi. Yıkımlarına başlanan binaların yerine sosyal olanaklara sahip projeler yapılacak
Esenler’de 5 Ekim 2012 tarihinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılımıyla başlayan kentsel dönüşüm sürecinde, evlerin yıkımları sürüyor. Yapı stoğunun yüze 85’inin riskli olduğu Esenler’de 1257 kişi dönüşüme “evet” dedi. İstanbul’un 500 bin metrekarelik alan üzerine kurulu olan Esenler İlçesi, kentsel dönüşümü sessiz sedasız kendi içinde gerçekleştiriyor. Belediye yıkılması gereken evleri kira yardımı yaparak boşaltıyor ve yıkıma başlıyor. Elde edilecek büyük alan üzerine de çağa uygun, depreme dayanıklı projeler oluşturmayı hedefliyor ve arsa sahipleri yeni projeden ev sahibi oluyor. Böylece kentsel dönüşüm kendi içinde tamamlanıyor ve kaçak yapılaşmanın önüne geçilmiş olunuyor. Evini kentsel dönüşüm için belediyeye satan ve 40 yıldır Esenler’de oturan Giresunlu Salih Dertli, hisse tapulu 5 katlı evini belediyeye vererek, yeni evi için gün saymaya başlamış. 3 oğlu, 1 kızı olan Salih Dereli, yıkılan evinin yerine yapılacak evi kızı için alacağını söylüyor. 3,5 ay önce evini belediyeye teslim ettiğini söyleyen Dereli, “Daha önce tapular verilemedi. Arazi tapumuz vardı. Evlerimizin çoğu plan projeli değildi. Belediyelere başvurduk. Belediye Başkanı toplantı yaparak herkesle görüştü. Karşı duranlar da oldu, sevinenler de oldu. 110 metrekare evim vardı, 90 metrekare verdiler. Bölgede yapılacak inşaatlarda, 67, 87, 94, 113, 141’e kadar metrekareli daireler var. Gücü yettiği kadar o kadarlık daire alıyor. Eğer daha büyük isterse aradaki farkı gücü yeten ödüyor” diye konuştu. Anlaşma yaptığı günden beri her ayın 1’inde daire başına 500 TL kira yardımı yapıldığını söyleyen Dereli, “Yeni evimiz için 24 ay süre verdiler. 24 ay boyunca kira yardımı alacağız. Bu süreyi memlekette geçireceğim” diye konuşuyor.
17 bin TL’ye evimi sıfırladım
1987 yılından beri Havaalanı Mahallesi’nde yaşayan tekstilci Bülent Kemik ise evli ve 3 çocuk babası. Bodrum + 4katlı evini, mühendislik hizmeti almadan, depreme dayanıksız şekilde inşa ettiklerini söylüyor. “Evimizi 5 katlı olsun diye planlamamıştık, kat kat yükselterek 5’e çıkardık. Deprem olduğunda tedirgin oluyorduk” diye konuştu. 25 Aralık’ta Esenler Belediyesi ile anlaşma imzaladıklarını söyleyen Kemik, “Yeni yapılacak projelerde bizim hakkımız 67 metrekarelik evdi. Biz 87 metrekarelik daire istedik. 17 bin TL’lik bir borç çıktı. Bunu da devlete 10 yılda geri ödeyeceğiz. 17 bin TL’ye dairemi sıfırlamış oldum” dedi. Bölgede hiçbir evin 5 kat olsun diye yapılmadığını söyleyen Kemik, “Bölgede planla yapılan 30 tane ev çıkacağını sanmıyorum. Bütün binalarda çatlaklar vardı, deprem olduğunda bekliyorduk ne zaman yıkılacağız? diye” dedi.
Kiralar artıyor
Riskli bölgelerde toplu anlaşma yoluna giden ve Bakanlığın 500 TL kira yardımını alan vatandaşlar, ev arayışı içine girdiğinde, bölgedeki ev sahiplerinin kira zammıyla karşılaşıyorlar. Evini dönüşüme verdikten sonra, yeni ev kiraladığını belirten Bülent Kemik, “Bölgede 400 liralık evler 700 TL’ye kiracı buldular. Ev sahipleri nasıl olsa 500 TL yardım alıyorsunuz, 200 TL de sen ver, gel burada otur şeklinde yaklaşıyorlar. Kira fiyatları oldukça arttı” dedi. Kira yardımı ile bölgede kiracı olan vatandaşların yeni ve sıfır binalara taşınması da bölgede dönüşüm bilincin artığını ispat ediyor.
Şehir efsaneleri yaratılıyor
Kentsel dönüşümün başladığı bölgelerde, halk arasında birbirini kışkırtmalar da yaşanıyor. Esenler’de ise son günlerde, “Daire başı tapu masrafı 25 bin TL olacak” söylentileri yayılıyor. Oysa ki dönüşüme evini verenlerden tapu masrafı alınmayacak. İlçelerde kurulan Kentsel Dönüşüm ofisleri ise kat sahiplerini mesai saatleri içerisinde merak ettikleri soruları yanıtlıyor
2013’ün piyangosu Esenler’e vurdu
Esenler’de inşaat işleri yapan Kalaycı Yapı’nın sahibi Mustafa Kalaycı, 1986 yılından beri bölgede iş yaptıklarını söyledi. Bölgenin yüzde 70’inin emeklilerden oluştuğunu söyleyen Kalaycı, “Dönüşümde evi yıkılan vatandaşların yüzde 30’u yeni evlerine taşındı. Burada kiralar arttı. Ama yine de 2013’ün piyangosu Esenler’e vurdu. Tapusu olmayan arsa sahipleri, eskiden evlerine 100 bin TL’ye alıcı bulamazken, şimdi bitince en az 300 bin TL olacak evlere sahip oldular” dedi.
Banka kredi faizinin yüzde 4’ü devletten
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, dönüşümden yararlanmak isteyenlere maddi kolaylıklar sağlıyor. Bakanlık, dönüşüm kapsamında evlerini boşaltanlara 600 liraya kadar kira yardımı yaparken, faiz desteğini tercih edenlere de bankadan çekilen kredi faizinin yüzde 4’ünü ödeyecek. Bakanlık ayrıca müteahhitleri de teşvik ederek, kentsel dönüşümü sıfır faizle yapmayı hedefliyor. Böylece vatandaş 120 ay vade ve yüzde 8,8 faiz oranıyla 100 bin lira çektiğinde, ödemesi gereken 50 bin liralık faizin 23 bin lirasını Bakanlık verirken, geriye kalan kısım da müteahhitlerin devreye girmesiyle ödenecek.
İstanbul’da 94 bin kişi risk altında
Kentler arasında en büyük tehlike İstanbul'da. 10 bölge riskli alan ilan edildi. Buna göre, Beyoğlu, Sarıyer ve Küçükçekmece'de 2, Zeytinburnu, Gaziosmanpaşa, Esenler ve Sultangazi'de ise 1'er bölge riskli alan. Bu 10 bölgede yaşayan kişi toplamı ise 94 bin 416.
Haber: Yelda Akgün / HT Emlak
